Дијабетесот е болест која се карактеризира со превисоко ниво на гликоза во крвта поради недоволно производство на инсулин. Исхраната директно влијае врз нивото на гликоза во крвта (гликемија).
Кои се основите на дијабетесот и крвниот шеќер?
Гликозата се добива со внесување храна, пред сѐ јаглехидрати, но и масти и протеини. Крвта ја носи гликозата низ телото до ткивата што бараат енергија, каде што се разложува на АТП, што поттикнува широк спектар на метаболни процеси.
Дијабетес тип 1
Кај дијабетес тип 1, имунолошкиот систем ги уништува бета клетките на панкреасот кои произведуваат инсулин, хормон што им кажува на клетките да ја апсорбираат гликозата и да ја користат за енергија.
Дијабетес тип 2
Кај дијабетес тип 2, телото сè уште произведува инсулин, но не доволно за да ги задоволи метаболните потреби, обично затоа што клетките на телото развиле отпорност на тој инсулин.
Како исхраната може да влијае на дијабетесот и шеќерот во крвта?
Исхраната, првенствено јаглехидратите, директно влијае врз нивото на гликоза во крвта. Следствено, диетите со ниски јаглехидрати може да помогнат да се подобри акутната гликемиска контрола и да се намалат вкупните дневни потреби за инсулин кај луѓето со дијабетес, но овие диети честопати се тешки за придржување и се чини дека не се супериорни за долгорочно регулирање на шеќерот во крвта во однос на диетите со висока содржина на јаглени хидрати. Моменталните докази сугерираат дека не постои идеална дистрибуција на макронутриенти или шема на исхрана за луѓето со дијабетес, а исхраната треба да биде персонализирана и индивидуално прилагодена спрема поединецот.
Кои додатоци на исхраната се најинтересни за лицата со дијабетес и висок крвен шеќер?
Се продава широк спектар додатоци на исхраната со здравствени тврдења дека би можеле да ја подобрат контролата на гликемијата, вклучувајќи берберин, цимет, пробиотици, алое вера и женшен.
Исто така, витамините и минералите кои се вклучени во метаболизмот на гликозата и чиј недостаток е поврзан со зголемен ризик од дијабетес, како што се цинкот, магнезиумот, хромот и витаминот Д, сѐ уште побудуваат огромен интерес во контекст на гликемијата.
Подготвивме за вас 3 табели со додатоци на исхраната за тип 1 и тип 2 дијабетес, како и сродниот, метаболен синдром, кои содржат клинички релевантни податоци согласно медицината базирана на докази.
Појаснување за табелите
Интервенција: она што е испитувано (на пр. додаток на исхраната, начин на исхрана или начин на живот).
Здравствен исход: Специфични, мерливи резултати што се испитувани.
Ниво на доказ: Оценката резимира колку би можела интервенцијата потенцијално да биде потенцијално корисна, врз основа на рандомизирани контролирани испитувања. Индивидуалните одговори може да бидат различни!
Тежина на доказ: Бројот на рандомизирани контролирани испитувања, како и вкупниот број на испитаници.
Клинички ефект: Колку голема била промената, откако ќе се сумира во сите сродни испитувања.
Резултати
Според нивото и тежината на доказот, како и интензитетот на клиничкиот ефект, може единствено да заклучиме дека:
- Рибиното масло предизвикува силно намалување на вкупните триглицериди кај дијабетес тип 2
- Веганската диета предизвикува значително подобрување на HbA1c кај дијабетес тип 2 и
- Кетогената диета предизвикува значително намалување на гликемија кај дијабетес тип 2.
Сите останати интервенции треба секако да се земат во предвид, но со одредена доза на резерва, затоа што индивидуалните одговори на секое лице со дијабетес може да бидат различни. Се разбира, секогаш да се има на ум и тоа дека додатоците на исхрана не треба да се користат како замена за персонализирана и индивидуално прилагодена исхрана кај лицата со дијабетес.
Тип 1 дијабетес
Ниво на доказ за клинички ефект од суплементација според достапни рандомизирани контролирани испитувања| Интервенција | Здравствен исход | Ниво на доказ | Тежина на доказ | Клинички ефект |
|---|---|---|---|---|
| Коензим Q10 | Триглицериди | B | 2 студии | Лесно подобрување |
| Магнезиум | Крвен притисок | C | 1 студија | Значително смалување |
| Магнезиум | Гликемија | C | 1 студија | Лесно смалување |
| Магнезиум | Дијабетска невропатија | C | 1 студија | Лесно подобрување |
| Витамин Д3 | Ризик за кардиоваскуларни болести | C | 1 студија | Лесно подобрување |
| Хром | Гликемија | C | 1 студија | Лесно смалување |
| Кетогена диета | Слободни масни киселини | C | 1 студија | Силно зголемување |
| L-Карнитин | Гликемија | C | 1 студија | Лесно смалување |
| Стевиа | Крвен притисок | C | 1 студија | Лесно смалување |
| Таурин | Крвен проток | C | 1 студија | Значително зголемување |
| Витамин E | Крвен проток | C | 1 студија | Мешан ефект |
Тип 2 дијабетес
Ниво на доказ за клинички ефект од суплементација според достапни рандомизирани контролирани испитувања| Интервенција | Здравствен исход | Ниво на доказ | Тежина на доказ | Клинички ефект |
|---|---|---|---|---|
| 5-HTP | Апетит | С | 1 студија | Значително намалување |
| 16:8 интермитентно постење | Гликемија | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Amla | Гликемија | С | 1 студија | Значително намалување |
| Jiaogulan | Гликемија | В | 2 студии | Значително намалување |
| L-Карнитин | C-реактивен протеин (CRP) | В | 3 студии | Значително намалување |
| Roselle | Крвен притисок | С | 1 студија | Значително намалување |
| Salacia Reticulata | Гликемија | С | 1 студија | Значително намалување |
| Tribulus Terrestris | Гликемија | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Yerba Mate | Гликемија | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Алфа липоинска киселина | HbA1c | В | 2 студии | Лесно подобрување |
| Аргинин | Адипонектин | С | 1 студија | Лесно зголемување |
| Аронија | Гликемија | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Артичока екстракт | LDL холестерол | С | 1 студија | Лесно подобрување |
| Астаксантин | Фруктозамин | С | 1 студија | Значително намалување |
| Ашваганда | Вкупен холестерол | С | 1 студија | Значително подобрување |
| Берберин | Гликемија | В | 2 студии | Лесно намалување |
| Биотин | Триглицериди | С | 1 студија | Лесно подобрување |
| Ванадиум | Гликоген резинтеза | С | 1 студија | Лесно подобрување |
| Веганска диета | HbA1c | A | 4 студии | Значително подобрување |
| Витамин Б1 | Крвен притисок | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Витамин Д3 | Контрола на гликемија | В | 2 студии | Лесно подобрување |
| Витамин Е | Крвен проток | С | 1 студија | Мешан ефект |
| Гинко билоба | Протеинурија | С | 1 студија | Значително подобрување |
| Горчлива краставица | Гликемија | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Грчко семе | Гликемија | В | 2 студии | Лесно намалување |
| Дива шимширка | HbA1c | С | 1 студија | Значително подобрување |
| Зелен чај екстракт | Контрола на гликемија | С | 1 студија | Лесно подобрување |
| Јаболков оцет | Гликемија | В | 2 студии | Лесно намалување |
| Какао екстракт | Крвен проток | В | 2 студии | Значително зголемување |
| Канабис | Невропатски симптоми | С | 2 студии | Лесно подобрување |
| Кафе | Адипонектин | С | 1 студија | Лесно зголемување |
| Кетогена диета | Гликемија | A | 3 студии | Значително намалување |
| Кефир | Гликоза на гладно | В | 2 студии | Лесно намалување |
| Коензим Q10 | Контрола на гликемија | В | 2 студии | Значително подобрување |
| Колострум | Гликемија | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Конјугирана линолеинска киселина | Мускулна маса | С | 1 студија | Лесно зголемување |
| Коприва | Антиоксидативни ензими | С | 1 студија | Лесно зголемување |
| Корејски жен-шен | Гликемија | С | 2 студии | Лесно намалување |
| Кофеин | Крвен притисок | С | 1 студија | Лесно зголемување |
| Креатин | Контрола на гликемија | С | 1 студија | Лесно подобрување |
| Куркумин | Адипонектин | В | 3 студии | Лесно зголемување |
| Маслинов лист екстракт | HbA1c | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Масло од шафранче | C-реактивен протеин (CRP) | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Моринга | Гликемија | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Палео диета | Инсулин | С | 1 студија | Значително намалување |
| Пикногенол | Гликемија | В | 2 студии | Лесно намалување |
| Протеин од сурутка | Инсулин | С | 1 студија | Лесно зголемување |
| Псилиум | Гликемија | В | 3 студии | Лесно намалување |
| Ресвератрол | Контрола на гликемија | В | 2 студии | Лесно намалување |
| Рибино масло | Триглицериди | A | 13 студии | Силно подобрување |
| Семки на грозје екстракт | C-реактивен протеин (CRP) | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Спирулина | HDL холестерол | В | 2 студии | Лесно зголемување |
| Стевиа | Крвен притисок | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Тетрадецил тиоацетична киселина | Крвен притисок | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Триглицериди со средни синџири | Контрола на гликемија | С | 1 студија | Лесно подобрување |
| Хром | Гликемија | B | 15 студии | Лесно намалување |
| Хром | Фруктозамин | B | 2 студии | Лесно намалување |
| Хром | Инсулин | B | 8 студии | Лесно зголемување |
| Цинк | IGF-1 | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Цитрулин | Липидна пероксидација | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Црно семе | HbA1c | С | 1 студија | Лесно подобрување |
| Чиа семе | Гликемија | С | 1 студија | Лесно намалување |
| Шафран | Гликемија | В | 5 студии | Лесно намалување |
| Шипка | Крвен притисок | С | 1 студија | Лесно намалување |
Метаболен синдром
Ниво на доказ за клинички ефект од суплементација според достапни рандомизирани контролирани испитувања| Интервенција | Здравствен исход | Ниво на доказ | Тежина на доказ | Клинички ефект |
|---|---|---|---|---|
| 16:8 интермитентно постење | Крвен притисок | C | 1 студија | Лесно намалување |
| L-Карнитин | Крвен притисок | B | 3 студии | Лесно намалување |
| L-Карнитин | Гликемија | B | 3 студии | Лесно намалување |
| L-Карнитин | Обем на струк | B | 2 студии | Лесно намалување |
| Roselle | Крвен притисок | C | 1 студија | Значително намалување |
| Алфа липоинска киселина | Воспаление | C | 1 студија | Лесно намалување |
| Берберин | Гликемија | C | 1 студија | Силно намалување |
| Бетаин | Хомоцистеин | B | 2 студии | Силно намалување |
| Боровинка | Крвен притисок | C | 1 студија | Лесно намалување |
| Веганска диета | Контрола на гликемија | B | 2 студии | Силно штетна |
| Витамин Б3 | HDL холестерол | C | 1 студија | Силно зголемување |
| Грејпфрут | Контрола на гликемија | C | 1 студија | Лесно подобрување |
| Зелен чај екстракт | Општа оксидација | C | 1 студија | Лесно намалување |
| Инозитол | Крвен притисок | B | 3 студии | Лесно намалување |
| Какао екстракт | LDL холестерол | B | 2 студии | Лесно подобрување |
| Кетогена диета | Триглицериди | C | 1 студија | Силно подобрување |
| Кефир | Крвен притисок | B | 3 студии | Лесно намалување |
| Конјугирана линолеинска киселина | Триглицериди | C | 1 студија | Силно штетна |
| Корејски жен-шен | Гликемија | C | 1 студија | Лесно намалување |
| Куркумин | LDL холестерол | B | 2 студии | Лесно подобрување |
| Лук | Крвен притисок | C | 1 студија | Значително намалување |
| Маслинов лист екстракт | Крвен притисок | C | 1 студија | Значително намалување |
| Палео диета | Крвен притисок | C | 1 студија | Значително намалување |
| Семки на грозје екстракт | Крвен притисок | C | 1 студија | Лесно намалување |
| Спирулина | Триглицериди | B | 2 студии | Значително подобрување |
| Хесперидин | Крвен проток | C | 1 студија | Значително зголемување |
| Хром | Гликемија | B | 2 студии | Лесно намалување |
| Цинк | Антиоксидативни ензими | C | 1 студија | Лесно зголемување |
| Црно семе | LDL холестерол | C | 1 студија | Лесно подобрување |
| Шафран | Гликемија | B | 2 студии | Лесно намалување |